Sahip olduğu her türden yazılı ve görsel mirası koruyup, tasnif ederek kullanıma sunmak ve gelecek nesillere aktarma misyonunu ve sorumluluğunu taşıyan Milli Kütüphane, 1946’da kuruldu, 16 Ağustos 1948 tarihinde ise kullanıcıya açıldı.

Türkiye’nin en büyük arşiv kütüphanesi ve kültürel hafızası konumunda bulunan Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü bünyesindeki Milli Kütüphaneden yılda yaklaşık 800 bin kişi hizmet alırken, internet ortamında sunulan kütüphanecilik hizmetlerinden de yılda ortalama 2,5 milyon kişi faydalanıyor.

Elektronik ortamdaki bilgi kaynakları derlenecek

Her yıl güncellenen ve toplam kayıtlı üye sayısı 125 bin olan, 8 okuma salonunda yaklaşık 1250 kişilik kullanıcı kapasitesine sahip ve pandemi süreci öncesi 24 saat hizmete açık olan Milli Kütüphane, sadece kütüphanecilik değil yayıncılık, restorasyon ve koruma, dijitalleştirme, kültürel ve uluslararası etkinlikler ile sosyal sorumluluk kapsamındaki çalışmalarıyla da ön plana çıkıyor.

Gelişen teknolojiye paralel araştırmacıların doğru bilgiye hızlı ve kolay bir şekilde erişebilmesi amacıyla internet üzerinden sunulan Milli Kütüphane hizmetleri arasında, “Katalog Taraması”, “Dijital Kütüphane Sistemi”, “Türkiye Bibliyografyası”, kitap ayırtma hizmeti, görme engelli vatandaşlar için “Konuşan Kitaplık”, “Taş Plak Koleksiyonu” ile “Avrupa Dijital Kütüphanesi” yer alıyor.

Dünyadaki birçok muadil kurumun başlattığı elektronik derleme konusundaki hukuki ve idari tedbirleri tamamlayan Milli Kütüphanede bu yıl elektronik ortamdaki bilgi kaynaklarının derlemesine başlanacak. 2021’de ise web arşivlemesinin hayata geçirilmesi planlanıyor.

Koleksiyonları milyonlarca eserle dolu

Milli Kütüphane koleksiyonlarında, temmuz itibarıyla 1 milyon 437 bin 8 basma kitap, 1505 Latin harfli nadir basma kitap, sayıları tahmini 10 milyona ulaşan 272 bin 695 cilt süreli yayın, 34 ayrı türde 154 bin 56 kitap dışı materyal, 26 bin 362 makaralık mikrofilm koleksiyonu bulunuyor. Ayrıca 21 elektronik veri tabanı ile de araştırmacılara hizmet sunuluyor.

Milli Kütüphane, Osmanlı döneminde Arap harfleriyle basılmış ilk matbaa baskısı kitapların yanı sıra 1801 öncesine ait Latin harfli nadir basma kitaplara da ev sahipliği yapıyor.

15 milyon 500 bin dijital içerik üretildi

Milli Kütüphanenin 11 milyon 128 bin poz içeren Dijital Kütüphane Sistemi üzerinden çok değerli yazma eser, son dönem Osmanlı ve ilk dönem Cumhuriyet döneminden başlamak üzere gazete ve dergiler, ünlü ressamlara ait tablolar, sinema afişleri, tasvirler gibi birçok görsel içeriğe ulaşılabiliyor.

Sistem sayesinde, araştırmacılar, kültürel ve bilimsel çalışmalarda kullanmak üzere, Türk tarihinin zengin geçmişine zaman ve mekandan bağımsız olarak internet bağlantısı olan herhangi bir noktadan erişebiliyor.

Dijitalleştirme çalışmaları kapsamında, Türkiye’nin en büyük süreli yayın koleksiyonu ile değerli yazma eserler koleksiyonuna öncelik verilirken, bugüne kadar yaklaşık 16 milyon dijital içerik üretildi.

Görme engelliler için seslendirilmiş binlerce kitap

Görme engelli vatandaşların da kütüphane hizmetlerinden faydalanması amacıyla hayata geçirilen “Konuşan Kitaplık Görme Engelliler Merkezi” sesli kitap arşivinde ders kitapları, güncel ve klasik edebi eserlerden oluşan, roman, şiir, deneme, öykü, psikoloji gibi farklı kategorilerde seslendirilmiş 5 bini aşkın kitap bulunuyor.

Ayrıca gönüllülerin de desteğiyle seslendirilen kitaplardan her cuma günü düzenlemesi ve kontrolü bitenler, web sayfasından yayınlanarak, sesli kitap arşive kazandırılıyor.

Seslendirilen kitaplar ödüllendirildi

Profesyonel ekipmanla donatılmış 11 kabinden oluşan stüdyoda seslendirilen ve teknik işlemleri tamamlanan sesli kitaplar, görme engelli üyelerin internet üzerinden erişimine açılıyor ya da talep edenlere ücretsiz olarak CD ve DVD halinde adreslerine gönderiliyor. Bu hizmet Türkiye Bilişim Derneğince düzenlenen ve bilişime taraf tüm kesimlerin yer aldığı “Atılım için Bilişim” ana teması ile Bilişim 2012 etkinliği kapsamında yapılan oylamada, “Kamu Uygulama Ödülü” kategorisinde Konuşan Kitaplık Görme Engelliler Merkezi, birinciliğe layık görüldü.

TÜSİAD ve Türkiye Bilişim Vakfınca her yıl başarılı bulunan projelere verilen ve 2012’de 10’uncusu düzenlenen “eTR Ödülleri”nde Kamudan Vatandaşa Sunulan Hizmet kategorisinde de birincilik ile ödüllendirildi.

Ayrıca 2016’da Saraybosna’da düzenlenen “Engelsiz Balkan Platformu”nda Milli Kütüphane Başkanlığına görme engelli vatandaşlara verilen hizmet ve yapılan çalışmalardan dolayı “Engelsiz Balkan Ödülü” takdim edildi.

Milli Kütüphane Konuşan Kitaplık Görme Engelliler Merkezi 2019 yılında da Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca verilen “Kültür ve Sanat Alanında Erişilebilirlik Ödülü”nü aldı.

On binlerce kitap yurt dışındaki kütüphanelere ulaştırılıyor

Türkiye’nin tarihsel ve kültürel bağının bulunduğu ülkelerle de karşılıklı kitap değişimleri veya tek taraflı kitap bağışları yapan Milli Kütüphane, bu kapsamda on binlerce kitabı yurt dışındaki kütüphanelere ulaştırdı.

Öte yandan Milli Kütüphanenin “Restorasyon ve Konservasyon Laboratuvarı”nda onbinlerce el yazması ve nadir eser zamanın yıpratıcı etkilerine karşı koruma altına alınıyor.

Kütüphanenin en özel hizmetlerinden biri olan “Taş Plaklar Sistemi” ile de koleksiyonda bulunan 6 bin 200 taş plaktan, dijitale aktarma işlemi tamamlananlar internet üzerinden müzikseverlerin beğenisine sunuldu.

Milli Kütüphanede “Etkin Kütüphane” stüdyosu kuruldu

Milli Kütüphanede küçük bir stüdyo kurularak, pandemi sürecinde halk kütüphanelerinde yapılamayan etkinlikler, tüm Türkiye’ye hitap edecek şekilde sosyal medyada yayınlandı.

Halen stüdyoda yapılan etkinlikler, takipçileriyle sosyal medya üzerinden buluşmaya devam ediyor.

Stüdyo ile Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğünün uzaktan eğitim ile hizmet içi eğitimlerinin de yapılması planlanıyor.

TRT